Michel Foucault, Magritte’in tedirgin edici resimlerinden birkaçına aklını takmıştı. Hem bu resimlerle, hem de ressamla uzun uzun söyleşti, uzun uzun düşündü ve kısaca, ama sıkıştırılmış barut gibi, okurun zihnini patlatmaya aday bir kitapla çıkageldi.
Gördüğümüz, gördüğümüz müdür?
Bu bir pipodur. Mudur?
Bu Bir Pipo Değildir Kitabı Hakkında Yorum
Dil felsefesi, analitik felsefe, Kantçıl metafizik, ontoloji, metaforal anlatım, fenomenoloji, tümeller tartışması, kavram-dil ilişkisi… İçinde binlerce sayfalık farklı felsefi ve düşünsel zemin barındıran, 32 sayfalık bir orijinal metin…
Kitap sanat, edebiyat, felsefe gibi birçok alanı öylesine güçlü bir konu ağıyla ele alıyor ki bunu en gelen hatlarıyla felsefe tarihinin en popüler tartışmalarından birisi olan tümeller problemi çerçevesinde bile görebilmek mümkündür. Haricinde, gene değerli bir felsefi tartışma alanı olan görünüş-gerçeklik problemi (idealizm, realizm, materyalizm, varlık-bilgi-dil ve sanat felsefesi bağlamında) de kitaba dair konuşulması gereken meseleleri doğurmakta.
Kitap Rene Magritte isimli sanatçı (ki kendisi kendini düşünür olarak tanımlar) tarafından çizilen ve “Bu Bir Pipo Değildir” ismiyle anılan resmin üzerinden, yukarıda bahsettiğim felsefi tartışmaları içinde barındırıyor. Yani kitap bir sanat kitabı değil, felsefe ve özelde de sanat felsefesi kitabıdır. Kitapta “Bu Bir Pipo Değildir” önermesinin bahsi geçen resim üzerinden yapılan analitik yorumunu okuyoruz.
Gorgias bu söyleminde, “Eğer bir şey var olursa ‘var olan’ veya ‘var olmayan’ ya da hem ‘var olan’ hem de ‘var olmayan’ olmalıdır. Düşünce ile varlık bir ve aynı şeydir. Var olan bir şey işitilebilir ve görülebilir şeydir, kısaca o algılanabilir olandır. Bu bakımdan, nesnelerin görsel tasarımları ses yoluyla başkalarına bildirilemez. İki kişi aynı anda, aynı nesneyi algılayamaz.” demektedir.
Magritte’in tablolarından yola çıkarak kavramların, dünyamızı açıklamaya ne derece yeterli olduğu, benzeyiş-andırış kavramları arasındaki farklar, kavramları doğru kullanmanın, dünyayı anlamlandırma da ne kadar önemli olduğu gibi durumlardan bahsediyor.