Stendhal [Marie-Henri Beyle] (1783-1842): Genç yaşta teğmen olarak orduya girdi, Napoléon’un İtalya ve Rusya seferlerine katıldı. Almanya, Avusturya ve Rusya’da çeşitli askerî görevlerde bulundu. Bir dönem Marsilya’da ticaretle uğraştı, Trieste’de bir süre konsolosluk görevini sürdürdü. Fransız edebiyatında gerçekçilik akımının en önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Stendhal’in Kırmızı ve Siyah adlı bu büyük eseri ilk kez 1830 yılında yayımlandı. Roman, romantik başkahramanı Julien Sorel’in korku ve tutkularını merkeze alarak, Napoléon’un sürgüne gönderilmesi sonrasında başlayan Restorasyon Dönemi’nin eksiksiz bir portresini çizer. Kırmızı ve Siyah, karakterlerinin güçlü ve teknik açıdan zamanının çok ilerisinde kabul edilen psikolojik tasvirleri ile de Stendhal’a psikolojik romanın mucidi unvanını kazandırmıştır.
Olay Fransa’da 19. YY da geçer. Julien Sorel fakir bir çiftçinin oğludur. Kendi sınıfından hoşlanmaz, tüm zenginlere düşmandır ve kendisi de zengin olma, bir savaş çıkması ve kendisininde kahramanlık göstermesi sevdası içindedir. Bir gün Belediye reisinin evine çocuklarına İncil eğitimi vermek için gider ve oraya yerleşir. Belediye resinin karısı oldukça güzel, samimi ve sevgi nedir bilmeden evlenmiş bir kadındır. Julien Sorel’den 10 yaş büyük bir kadındır. Sorel sırf kompleksini yenmek, Kendini beğenmiş Bay Renal’den intikam almak, üst sınıftan biri tarafından sevilebileceği niyetiyle bu kadını kendine aşık eder. Sonunda kendisi de kadına aşık olur. Ancak olay halkın diline düşer ve Bayan Renal, haklarındaki söylentilerin asılsız olduğunu kocasına düzenlediği bir oyunla ispat eder ve bu dedikoduların kocasının siyasi hayatına zarar vermesini önlemek, kendilerini temize çıkarmak için Julien’in Yoksullar Yurdu Müdür olan Bay Valenod’un evine gitmesini sağlar.
Julien papaz okulunda eğitim görmesi için ihtiyacı olan parayı biriktirebilmek amacıyla Bay Valenod’un evine çocukların öğretmeni olarak yerleşir. Julien’in onuruna kasabadaki zengin ve liberallerin davet edildiği bir yemek verilir.
Orada tüm uşaklar küçümsenmektedir. Julien bu evde iğrenç ve çalınmış para kokan bir şeyler sezer ve rahatsız olur. Yemek salonunun arkasında zavallı tutukluların bulunduğunu düşünür. Bu evdeki şatafatın bedelinin tutukluların yiyeceklerinden çalınarak ödendiği hisleri onu rahatsız eder.
Konuklar yemekte Julien’in İncil’i ezbere bilip bilmediğini kontrol ederler ve üstün zekasına hayran kalırlar. Belediye bütçesiyle papaz okulunda okuması gerektiğini düşünürler. Julien papaz Chelan ve kaymakam Maugiran vasıtasıyla Besançon’daki papaz okuluna parasız okumak üzere gider. Burada çeşitli entrikalar ve çekememezliklerle karşılaşır. Burada her iyi düşünce suç sayılırdı. Bu yüzden Julien’e mantıklı konuşup iyi düşündüğü için “Martin Luther” adını takarlar.
İKİNCİ BÖLÜM
julien Sorel Paris’te zengin bir adamın yanına Marki, Bay Le MOLE) sekreter olarak çalışmaya girer. Bu adam kendisine çok iyiliklerde bulunur, adamın güzeller güzeli kızı Mathilde kendisine ilgi göstermeyen Sorel’e tutulur. Sorel önce fakirlik gururu ve kendisini oranın uşağından farksız görmediği için bunu bir oyun sanır. Sonra oyun olmadığını anlar ve gizli bir aşk hikayesi başlar. Ancak Mathilde oldukça soylu bir kızdır ve Sorel’i kendine yakıştırmaz. Onunla görüşmeme kararı alır, daha sonra buna dayanamaz tekrar görüşürler. Julien Sorel’le bu şekilde gel gitler yaşayan bir aşk ilişkisi başlar.
Bu ara, Julien evi geçici süreliğine terketmeye karar verir fakat Marki onu göndermez. Çünkü 12 kişiyle yapacaklı gizli toplantıda alınan gizli notaları yazıp ezberleyerek Metz kentindeki Dük’e gizlice ulaştırma görevi vereceği için gitmesine izin vermez.
Yapılan toplantıda Fransa krallığının halk ayaklanması ve cumhuriyet devrimi beklentilerine karşı, silahlı parti ve birlikler kurulması, tüm soyluların gelirinin beşte sirinin din adamlarına bağışlanması, (çünkü 1830 yılındaki fakir halk ayaklanması esnasında halka sözünü ancak Roma’nın buyruğundaki din adamları geçirebilmiştir) kurulacak birliklerin soylu insanlandan oluşması kararı alınır ve bu kararları Julien önce tutanağa bağlar. Daha sonra da ezberler. Çünkü bu notayı Dük’e ulaştırmak için giderken yakalanma korkuları vardır. Bu nedenle tutanağı yanına almayacak, sözle bildirecektir. Hemen Julien’e bir yolculuk kağıdı çıkarır, eski kıyafetler ayarlanarak sıradan bir yolcu görünümü verilir.
Gizli nota gönderileceği halk tarafından duyulur ve herkes ulağı bulup engellemeye çalışmaktadır. Julien Sertz kentinde bir hana uğrar. Orada herkes kendisinden ve şarkıcı Geronima’dan şüphelenir. Julien uyurken odası aranır ama bir şey bulunamaz. Bu tehlikeyi atlatınca Dük’ü bulur ve işaret olarak La Mole’ün verdiği saati ona uzatır, notayı ezbere okur. Dük Julin’e Strasborg’a gitmesini, ayın 22 sinde öğleyin saat yarımda yine orada olmasını ve burudan da yarım saatten önce çıkmamasını ister.
Julien Strasborg’ta Londralı dostu Prens Korasoff’ ta rastlar ve ona hayran kalır. Sevgilisinden söz ederek durumun umutsuzluğunu anlatır. Prens ona sevgilisini elinde tutmanın yollarını öğretir.
Sorel, Rus olan subay bir gençten bir kadının gönlünü fethetme yolunu öğrenir, dener ve başarılı olur. Mathilde Sorel’e yeniden aşık olur ve kendisine hamile olduğunu da bildirir. Mathilde’nin babası zor ikna olur bu duruma, Sorel’in hakkında bir araştırma yapar ve Belediye Reisinin karısından aldığı mektupda çılgına döner. Çünkü bir papaz ona Sorelle ilgili yanlış bilgilerle dolu bir mektup yazdırır. Sorel’in zengin ailelerin kız yada kadınlarını baştan çıkararak kendine toplumda bir yer edindiğini yazar. Bu durumda elinden kaçırmış olduğu hayallerine çok kızan Sorel Belediye Reisinin karısını tabancasıyla vurur. Ancak kadın ölmez, yaralanır.
Julien Sorel tutuklanır. Hapse atılır. Bayan de Renal onun hapse atıldığını duyunca çok üzülür ve gardiyana bol miktarda para verek ona iyi bakmasını ister. Ondan şikayetçi olmaz ve serbes bırakılması için girişimlerde bulunur. Ziyaretine gelir. Aşkları yeniden alevlenir. Julien’in kurtulmak için umudu yoktur. Giyotine gideceğini düşünür. Bunu duyan Bayan de Renal, bu durumda kendisinin de intihar edeceğini söyler. Fakat Julien, Mathilde’den doğacak oğluna onun bakması için yaşaması gerektiğini söyler.
Julien Mathilde’e bir mektup yazarak kendisi öldüğü taktirde Croisenois’le evlenmesini, doğacak bebeğine ise Bayan De Renal’in bakmasını ister.
Mathilde, köylü kılığında kasabaya gelerek Julien’i görür ve papaz Flair’den Julien’i kurtarmasını ister. Papaz Flair, jüri üyelerini etkileyeceğine inanır. Fakat Jüri Julien’i suçlu bulur. Dostu Foguen’in, Mathilde’in ve Bayan De Renal’in Julien’i kurtarma girişimleri boşa çıkar. Sonunda öldürülür. Cesedini yakın dostu Fougue satın alır. Onun ölümünden kısa bir süre sonra Bayan De Renal’de üzüntüsünden ölür.