L.N. Gumilev, Orta Asya Hun (Hyung-nu) ve Türk tarihi konusunda, son dönem tarihçiler arasında bir üstad ve ekol kabul edilirse de, gerek bu eserde, gerek Eski Türkler`de ve gerekse Etnogenez ile Hazar Çevresinde Bin Yıl`ında ileri sürdüğü görüşlerin tamamına katılmak mümkün değildir.
Esasen bugüne kadar, bütün görüşleri müttefikten kabul edilen ne bir tarihçi ne bir filozof ve ne de düşünür vardır.
Üzerinde kısaca durulması gereken başka bir husus da, ülkemizde, belki de bilhassa anti-komünist çevrelerde, Rus tarih ve tarihçiliğine karşı temkinli yaklaşma ve peşin hükümlü olma gibi yaygın bir eğilimin varlığıdır.
Birçokları, Sovyet hükümeti’nin ilim adamlarını baskı altında tutarak, tarihi çarpıtmaya zorladığını zannederler. Halbuki yapılan gözlemler, rejimi tenkit etmediği, devlet işlerine karışmadığı, Marks’a, Lenin’e sövmediği sürece yetkililerin ilim adamlarına karışmadıklarını; ama yazar illa da Türk tarihini çarpıtacağım diye tutturmuşsa, ona karşı da kayıtsız kaldıklarını göstermiştir.
Buna rağmen biz, sadece Soyetler Birliği’nde değil, diğer Batı ülkelerinde, Arap ve Acemler’de yazılan Türk tarihiyle ilgili eserlere ihtiyatla yaklaşılmasından, ileri sürülen görüşlere bir “acaba?” ile bakılmasından yanayız. Kaldı ki, Türkiye’de tarihçi geçinen bazı zevât, Çin kroniklerinin tesirinden kurtulayım derken, Türk tarihine ve tarihçiliğine Batı zihniyeti ve Marksist gözlükle bakma illetinden kurtulamamışlardır.
Bunlar nazarında K. Marks ve Lenin her şey demek olduğundan, bir meseleye onların gözüyle bakmak da vazgeçemedikleri diğer bir hastalıklarıdır. Yine de, yazarın elinizdeki eserin bir yerinde“peşin hükümlerin her türlüsü tehlikelidir” dediği gibi, özellikle Türk tarihi konusunda peşin hükümle yaklaşmak yanlıştır.
Esasen Ruslar’a karşı bu peşin hükümlülük ve zımnî düşmanlık, nasıl Göktürkler’in Pers düşmanlığı, torunlarına ve Hazarlar’a miras kalmışsa, bizlere de Osmanlı atalarımızdan miras kalmıştır.