Dokunaklı diliyle ırk ayrımcılığını edebiyat alanında su yüzüne çıkaran, Nobel ve Pulitzer ödüllü yazar Toni Morrison, tüm dünyada en çok okunan romanı En Mavi Göz’de bir kız çocuğunun gözünden hor görülmenin, ayrımcılığın, ırka dayalı güzellik anlayışının ve kişinin kendisine duyduğu nefretin yarattığı bireysel ve toplumsal travmaya odaklanıyor.
İkinci Dünya Savaşı arifesinde ABD’nin Ohio eyaletinde bir gettoda yaşayan Pecola, “çirkin” ve siyah bir kız çocuğudur. Herkes tarafından aşağılanan, alaya alınan Pecola, diğer beyazlar gibi gözleri mavi olursa her şeyin yoluna gireceğine, insanların onu beğeneceğine ve seveceğine inanır. Oysa mahallenin dillendirmek sizin kabullendiği acılar konusunda yürüttüğü suç ortaklığı, herkesin kalbinde taşıdığı nefrete ayna tutan Pecola’nın trajedisine dönüşür.
Olay örgüsü, zamansal sıralanışı, alışılmadık üslubuyla En Mavi Göz, yayınlandığından bu yana ırkçılık ve aile içi şiddet alanında referans kitaplardan biri olmuş, yirminci yüzyıl boyunca kimi zaman acımasızlaşan insani ayrıntıları dünya edebiyatına taşıyan kitaplar arasında sembolik leşmiştir.
En Mavi Göz Kitap özeti
İkinci Dünya Savaşı yıllarında Amerika’da geçmektedir. Yazar, konuyu anlatırken çocukla olumlu veya olumsuz olarak ilgili olan kişilerin , geniş bir biyografilerini de anlatmakta olup, olayların yaşandığı toplumdaki insan ilişkilerine de kapsamlı olarak yer vermektedir.
Siyahilere beyazların yaptığı ayırımcılığa zaman zaman yer vermesine rağmen, konunun büyük kısmını, siyahi toplumun kendi aralarındaki ve aile içindeki ilişkilerine ayırarak bize olayları anlatmaktadır. Bu durumda da , beyazlar tarafından aşağılanmayı kabulleniş, kendini değersiz görme, toplumdan dışlanmışlık ve beğenilmeme duygusu, aile içi şiddet ve istismar, kadınların ve çocukların ezilmeleri gibi toplumun acı gerçeklerini tema olarak işlemektedir.
Bütün bunları da, olayın kahramanı Pecola ve ailesiyle, onun arkadaşları olan iki kız çocuğunu ön plana çıkararak bize aktarmaktadır.
Yaşanan bu kadar acıyı taşımak zorunda kalan zavallı çocuk , eğer beyazlar gibi iki tane mavi gözlerinin olması halinde, bütün kötülüklerin sona ereceğine inanmakta ve iki mavi göze sahip olmayı istemektedir ve bu umutla çabalamaktadır.
Irk ayrımının yaşandığı günlerde, toplumun diğer insanlarının yanı sıra, küçük bir kızın yaşadığı büyük acıları bize aktaran bu kitap yayınlandığı dönemde , yazarın verdiği mesajlar ve dikkat çekmek istediği konulardan dolayı büyük beğeni almış ve şu soruyu sorma gereğini duyuyoruz;
Siyahi bir kız çocuğu, derisinin renginden nasıl kurtulabilir?