Bir Sap Kırmızı Karanfil’e, ‘Onların, yani Müdafaa-i Hukuk’un gönlümüzde yücelttiğimiz anıtına bir sap kırmızı karanfil bırakıp, nöbeti devralıyorum’ diye başlayan İlhan, kitapta sekiz yıllık eğitimden Misak-ı Milli’ye kadar Türkiye’nin dünü ve bugünüyle ilgili pek çok konuyu ele alıyor.
Gençler bilmeyebilir: Müdafaa-i Hukuk, ‘Hakların Savunulması’ anlamına geliyor. İyi de, kime karşı, hangi hakların? Gazi Mustafa Kemal (çizmeleri tozlu, kumral sakalları barut yanığı, gözleri kuva-yı milliye mavisi) bu iki soruya gözünü kırpmadan cevap vermiştir:
1919 sonbaharında,’payitaht’ gazetelerinden, bazı ‘şâyan-ı ibret’ örnekler okumak istemez misiniz?
ingiliz Muhibleri Cemiyetinin ‘organı’ Türkçe ‘İstanbul’ gazetesinde, Sait Molla şöyle diyor: “.
“İngiltere taraftarı olduğumuz için değil, memleketimizin taraftarı olduğumuz için İngiliz taraftarıyız”.
(‘Akıbetimize Doğru’, Eylül 1919 ) Refiî Cevad,’ Alemdar’daki başyazısında,’İstiklal İsteriz’ diyenlere cevap vermişti:”
“…istiklalimizi temin edebilmek için,, kuvvetli bir devletin müzaheretine muhtacız. O devletki İngiltere’dir ve İngiltere olması lazım gelir bizi elimizden tutmalı ve para sarf edilmesi lazım gelen yerleri bize göstererek, yaşamaya layık bir kuvvet halinde bizi muhafaza eylemeli”.
(‘Men Çi Gûyem…’, 31 Ağustos 1919) Ahmet Emin’in düşüncesi ötekilerinden farklıdır, diyor ki:
“.birçokları bizimle insani nokta-i nazardan iştigâl edecek ve sonra kendi kendine çekilecek bir devlet bulunamaz, bu bir hayaldir diyorlar; biz iddia ediyoruz ki böyle bir devlet vardır ve Amerika’dır.”
(Vakit, Eylül 1 9 1 9 ) Sabah gazetesinde Ali Kemal,bu fikre karşı çıkıyor:”.
..Amerika bizi tanımaz, halbuki İngiltere bizi çok iyi bilir Amerika bize İngiltere’nin yapacağı yardımı yapamaz, çok uzaklardadır; Amerika İslam memleketi değildir, halbuki İngiltere bir İslam memleketidir.” (Sabah, Eylül 1919 )
İngiltere ve Fransa gibi eski demokrasiler iyice gözden düşmüştü: liberalliğin öldüğünden herkes emin!” Fâris ‘in yaptığı o tüyler ürpertici resim! 1946 sonbaharı, ‘İstanbul savaş ertesi telaşının humması içinde, uğulduyor:
‘sınıf esasına müstenid cemiyet teşkilini yasaklayan kanun maddesi kaldırılmış; siyasi ortamda Bir ‘çoğulculuk’ rüzgârı; kaşla göz arasında, iki sosyalist partisi birden: Dr.Şefik Hüsnünün Emekçi Partisi, Avukat Esat Adil’in Türkiye Sosyalist Partisi. Emekçi Partisinin organı Yığın dergisinde, 15 Kasım 1946 sayısının ‘kapak konusu’, Atatürk; ressam Fâris Erkman, siyah zemin üzerine beyaz, o kendinden emin ve coşkulu fırça darbeleriyle, öyle bir Mustafa Kemal portresi çizmiş ki,derginin kapağını görenin tüyleri inkılapçı bir heyecanla-ayağa kalkıyor.
Türkiye ‘de demokrasi ‘özürlü’ doğmuştur. Kime anlatırsın? 40’lı yılların sonu, eski Mecidiyeköyü ‘nde Mustafa Suphi ‘nin ‘askeri ‘ ‘Sarı Mustafa’yla, dutların gölgelediği o kır kahvesindeyiz:
TKP ‘nin tarihini anlatıyor. Uzun kırmızı gözleriyle, piposu’ nun dumanlarını süzerek konuşurdu. Ömrünce yaşadığı siyasi baskı ne kadar ağır olmalı ki, dikkat ediyorum, ‘Sovyetler Birliği’ yerine ‘yukarsı’,’komünist’ yerine ‘şûyi’, ‘Stalin’ yerine ‘bı- yı/c/ı’ diyor.
O dönem, Cahit Irgatın unutulmaz ‘Göç’ şiirinde taş gibi Özetlediği ‘totaliter’ dönem:
“arzusuyla göç etmedi
kelepçeli götürdüler
gece yarısı
ay vururdu odasına
bir daha görünmedi…”
40’lı yılların ‘özrü’ ikinci Dünya Savaşı ‘dır; 50 li yıllarınki nedir denilirse, cevabı belli: Soğuk savaş .
Bir sap Kırmızı Karanfil Kitabı Herkesin mutlaka okuması gereken ve kitaplığında bulunması gereken kitaplar listesindedir. Sen de mutlaka okumalısın.