Bir MİT Görevlisinin Sıradışı Yaşamı: Hiram Abas

Gündemdeki yerini hep koruyan MİT’i ne kadar tanıyor, ne kadar biliyorsunuz? Soner Yalçın ve Doğan Yurdakul’un birlikte kaleme aldıkları Bay Pipo, ilk basımın yapıldığı 1999’dan bu yana geçen sürede on binlerce okura ulaşarak yakın siyasi tarihimize ilişkin bir klasik haline geldi. 

Gerçek kişilerin başından geçen tümüyle gerçek olaylar anlatılıyor Bay Pipo’da. Halen aydınlatılmamış bir suikasta kurban giden MİT görevlisi Hiram Abas’a odaklanarak Teşkilat’ın gayriresmi tarihini aktaran kitap, karanlığa tutulmuş bir ışık niteliğinde.

Gözden geçirilmiş ve güncelleştirilmiş basımını sunduğumuz Bay Pipo, sıradışı bir yaşamın etrafında örülen sıradışı mücadeleleri öyküleyen sıradışı bir çalışma.

ÖNSÖZ

Türkiye’nin son elli yıllık tarihinin bir bölümünü deyim yerindeyse “büyüteç altına almaya” çalışmaktadır. Reis1 kitabında, devletin kullandığı bir tetikçinin yaşam öyküsünü anlatırken, bir yandan da ona ve onun gibilere ihtiyaç gösteren tarihsel ortamı ortaya koymaya çalışmıştık.

Şimdi de, aynı olayların başrollerinde yer almış bir istihbaratçının yaşam öyküsüyle bir adım daha ilerliyoruz ve biraz daha merkeze, perde arkasındaki kişilere ve olaylara ulaşmaya çalışıyoruz.

Bu anlamda Bay Pipoya,Reis’in bir devamı veya ikinci bölümü de denebilir. Ulusal Kurtuluş Savaşı’ndaki istihbarat çalışmaları, ülkeyi zapt etmek isteyen emperyalist düşmanlardan ve onlara teslim olmuş olan padişah çevresinden bilgi toplamak temelinde kurulmuştu.

Milliydi ve genellikle dış istihbarata yönelikti. Bu sayede halkın hem saygısını hem de fiilî desteğini yanına almıştı. Ama 19501i yıllara yaklaşıldığında Türk istihbaratçığı bu niteliklerinden uzaklaşmaya başladı. Bir yandan “yabancı gizli servislerle işbirliği” adı altında ulusal kimliğinden uzaklaştı.

Saygı duyulan bir kurum olmak yerine “korku duyulan” bir teşkilat haline geldi. Yaşam öyküsünü anlattığımız istihbaratçının karakteri bu ortama çok uygun düşüyordu. Onu övenler de, yerenler de, “Maceracı, atak, çifte tabanca taşıyan, attığını vuran, sıcak çatışmaya girmekten kaçınmayan” bir kişiliği olduğunu anlatıyorlardı. Hatta ona “Türk James Bond’u” diyenler bile vardı.

Başka bir özelliği ise hiç elinden düşmeyen piposuydu. Belindeki veya koltuk altındaki tabanca dışında her zaman bir veya iki piposu olurdu cebinde. Hem evinde hem de işyerinde pipo koleksiyonu vardı. Kendisinin belki haberi yoktu ama, arkadaşları bu yüzden ona “Bay Pipo” diyorlardı.